خرده فروشی برق یکی از مفاهیم کلیدی در صنعت انرژی است که به شکل چشمگیری تأثیرگذاری بر ساختار و عملکرد بازارهای انرژی داشته است. در این مقاله، به تعریف، اهمیت و عوامل مؤثر در خرده فروشی برق پرداخته خواهد شد.
تعریف خرده فروشی برق:
خرده فروشی برق به معنای فروش برق به صورت مستقیم به مصرف‌کنندگان نهایی یا کاربران نهایی می‌باشد، بدون واسطه‌های اصلی مانند شرکتهای توزیع برق یا تولید کنندگان برق. این مدل از فروش برق به مصرف‌کنندگان معمولاً از طریق سامانه‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات، به عنوان مثال اینترنت، انجام می‌شود.
اهمیت خرده فروشی برق:
خرده فروشی برق با ایجاد امکان دسترسی مستقیم به برق برای مصرف‌کنندگان، انعطاف‌پذیری بیشتری در انتخاب نوع و میزان برق مصرفی فراهم می‌کند. این امر به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهد تا الگوهای مصرف برق خود را بهبود بخشند و در نتیجه، از نظر اقتصادی و محیط زیستی بهینه‌سازی انجام دهند. همچنین، خرده فروشی برق باعث افزایش رقابت در بازار انرژی می‌شود که می‌تواند به کاهش قیمت برق و افزایش کیفیت خدمات منجر شود.
عوامل مؤثر در خرده فروشی برق:
فناوری و ارتباطات: استفاده از فناوری‌های نوین مانند اینترنت و ارتباطات بی‌سیم، امکان ارتباط مستقیم بین مصرف‌کنندگان و تأمین‌کنندگان برق را فراهم می‌کند.
قوانین و مقررات: قوانین و مقررات مرتبط با بازارهای انرژی و فعالیت‌های خرده فروشی برق، تعیین‌کننده‌ی شرایط و قواعد فعالیت در این حوزه هستند.
رقابت و شفافیت بازار: وجود رقابت سالم و شفاف در بازار انرژی از عوامل اساسی برای توسعه خرده فروشی برق است.
تعریف عمومی یک خرده فروش در نظریه اقتصاد، یک کسب و کار است که محصولات و خدمات را با قیمت‌های لحظه‌ای در مقادیر عظیم و به طور مستقیم از منابع اولیه خریداری می‌کند و آن‌ها را به مصرف کنندگان نهایی به منظور بیشینه سازی سود خود به فروش می‌رساند.
در یک رقابت خرده فروشی کامل، مصرف کنندگان نهایی برای انتخاب عرضه کننده، حق انتخاب دارند به این صورت که این امکان وجود دارد از میان تعدادی خرده فروش در حال رقابت، تامین کننده مورد نظر خود را انتخاب نمایند.
در طی سالیان اخیر، صنعت برق در بسیاری از کشورها، تغییرات قابل ملاحظه‌ای را با توجه به تجدید ساختار تجربه کرده است. یکی از اهداف اصلی تجدید ساختار در صنعت برق، جایگزین کردن شرکتهای برق یکپارچه قبلی با بازارهای رقابتی می‌باشد.
در این محیط جدید، نهادهای مختلفی با وظایف گوناگون ظهور پیدا کرده‌اند. یکی از این نهادهای شرکتهای خرده فروش برق می‌باشند. خرده فروش برق، به عنوان واسطه بین شرکتهای تولید کننده انرژی الکتریکی و مشتریان عمل می‌کند.
این شرکت‌ها، انرژی الکتریکی را از بازار عمده فروشی خریداری می‌کنند و به مشتریان می‌فروشند بنابراین لازم است که قراردادهایی را هم با سمت عرضه و هم با سمت تقاضا تنظیم کنند.
(بازرگانی برق) – مشتمل بر فروش برق به مشترکین – از مصادیق خارج از صدر اصل 44 است و به استناد جز 1 بند الف سیاست‌های کلی اصل 44، دولت حق فعالیت اقتصادی در این حوزه را ندارد و به‌تبع آن به‌منظور ایجاد شرایط لازم برای ورود اشخاص جدید در این حوزه، شکل‌دهی سازوکار مدیریت چرخه عمر پروانه‌ها در حوزه خردهفروشی برق ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
لذا به منظور بهبود فضای کسب و کار و توسعه بازار خردهفروشی برق و حصول اطمینان از رفتار رقابتی، «دستورالعمل اجرای پروانه خردهفروشی برق» تدوین شده است. در این میان، خرده‌فروشان یکی از عناصر فعال در محیط تجدید ساختار یافته به شمار می‌روند. وزارت نیرو با صدور پروانه خرده فروشی امکان فعالیت این شرکت ها را طبق ساز و کار از پیش تعین شده محیا مینماید.
بازار خردهفروشی برق، قسمتی از بازار برق و بازار بورس انرژی است که اجازه می‌دهد، شرکت هایی که در آن، به عنوان واسطه عمل کرده و برق مورد نیاز مصرف‌کنندگان را خریداری کنند و در اختیار مصرف‌کنندگان خرد و جزئی قرار دهند.
این بازار، اختیار مشتریان را بیشتر کرده و به آنان اجازه می‌دهد، تامین‌کننده برق خود را انتخاب کنند. این بازار، اختیار فروشندگان را نیز گسترش خواهد داد.
خرده‌فروشان به عنوان واسطه عمل می‌کنند، برق مورد نیاز خود را از تالار عمده‌فروشی بورس انرژی، با توجه به پیشنهادهای تولیدکنندگان خریداری می‌نمایند. نقش بازار عمده‌فروشی بورس، صدور اجازه انجام معاملات بین تولیدکنندگان، خرده‌فروشان و سایر واسطه‌ها برای تحویل کوتاه‌مدت برق و یا برای تحویل آن در آینده است.
شروع رسمی فعالیت خردهفروشی در ایران با ابلاغ اولین دستورالعمل خردهفروشی به شماره 350/24967/93 در تاریخ 1393/05/18 آغاز گردید.
مطابق با این دستورالعمل، شرکتهای خرده‌فروش متضمن به اختیارات به شرح زیر می‌باشند:
– فروش انرژی الکتریکی به مشترک در هر یک از سطوح ولتاژی توزیع، فوق توزیع و انتقال
– خرید و فروش برق از بورس انرژی
– خرید برق از بازار عمده‌فروشی برق
– خرید و فروش حقوق و منافع ناشی از بهره‌برداری از ظرفیت نیروگاه
– خرید و فروش گواهی ظرفیت
با این وجود در شرایط فعلی با ابلاغ الحاقیه‌های محدودکننده بر دستورالعمل اولیه خردهفروشی، شرکتهای خرده‌فروش تنها مجاز به فروش برق به مشترکین صنعتی بالای 1 مگاوات در قالب قراردادهای دوجانبه می‌باشند.
شرکت خرده فروشی برق در ایران را می‌توان یک نهاد واسطه‌ای میان مصرف کنندگان و تولید کنندگان برق به شمار آورد. فعالیت اصلی این مجموعه‌ها خرید برق به شکل عمده از نیروگاه‌های تولید کننده و سپس فروش آن به صورت خرد است.
به بیان دیگر می‌توان خرده فروشان برق را در زنجیره تامین به عنوان ارائه دهنده انرژی به مصرف کنندگان نهایی محسوب نمود. در این مقاله به ارائه مطالبی درباره خرده فروشی برق در ایران خواهیم پرداخت و هدف از انجام این کار و برخی از مهمترین مزایای آن را بر خواهیم شمرد. پس اگر شما هم به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید با ما همراه باشید.
بازار خرده فروشی برق را می‌توان بخش مهمی از بازار برق و یا بازار بورس انرژی محسوب کرد. در این بازار برخی از افراد و مجموعه‌ها واسط قرار گرفته و به خرید برق مورد نیاز مصرف کنندگان دست می‌زنند و سپس در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند.
یکی از مهمترین ویژگی‌های این بازار اختیارات بیشتر مشتریان است چراکه می‌توانند تامین کننده برق مورد نظر خود را از میان مجموعه‌های بسیار انتخاب کنند.
از سوی دیگر حدود اختیارات فروشندگان و تامین کنندگان برق نیز افزایش و گسترش قابل توجهی پیدا می‌کند و خرده فروشان برق هم مهمترین بازیگر این بازارند.
این مجموعه‌ها پروانه خرده فروشی برق را از وزارت نیرو دریافت کرده و مطابق با دستورالعمل‌های آن می‌توانند به فروش برق به مشتریان و مشترکین دست بزنند.
لازم به ذکر است که دارنده این جوازها باید حتماً شخص حقوقی ثبت شده در قانون بازرگانی ایران باشد.
در واقع اشخاص حقیقی نمی‌توانند به این بازار وارد شوند. پروانه شرکتهای خرده فروشی برق اعتبار یک ساله داشته و پس از گذشت این مدت زمان باید به صورت مجدد تمدید شود.
در اساسنامه این مجموعه‌ها باید موضوع فعالیت شرکت خرده فروشی برق و یا تجارت و بازرگانی برق ذکر شده باشد. ظرفیت فروش برق توسط این شرکت‌ها نیز بر اساس امتیاز توان مالی محاسبه شده و مورد توافق دو طرف قرار می‌گیرد.
شرکت خرده فروش برق باید از رگولاتوری‌های وزارت نیرو درباره تعرفه‌ها تبعیت کند. هزینه خدمات نیز بر اساس دستورالعمل‌های تدوین شده بر عهده شرکت خرده فروشی برق است.
به طور کلی می‌توان گفت یک شرکت خرده فروشی برق قادر است انرژی را با قیمت لحظه‌ای و در مقادیر زیاد و حجم بسیار بالا از منابع اولیه و تولید کننده خریداری کرده و به منظور دریافت سود بیشتر آن را به مصرف کننده نهایی واگذار کند.
در حال حاضر این فرایند در کشورهای زیادی پیگیری و اجرا می‌شود. از جمله این کشورها می‌توان به شیلی، انگلستان، نروژ، فنلاند، سوئد، نیوزلند و… یا حتی برخی از کشورهای در حال توسعه اشاره کرد.
برخی از مهمترین اهداف خرده فروشی برق در ایران
یکی از مهمترین اهداف شکل گیری شرکت خرده فروشی برق در ایران اتصال مستقیم فرایندهای مالی میان نیروگاه‌های تولید کننده برق و مصرف کننده نهایی است تا نقش مالی شرکتهای برق منطقه‌ای و توزیع کاهش پیدا کند.
همان‌طور که می‌دانید در حال حاضر نیروگاه‌های تولید کننده برق با مشغله‌ها و دغدغه‌های زیادی روبرو هستند که از مهمترین این دغدغه‌ها می‌توان به تامین سوخت، تعمیر تجهیزات و نگهداری از آن‌ها، افزایش بهره‌وری، تامین قطعات و… اشاره کرد.
وجود این درگیری‌ها باعث می‌شود تا این مراکز فرصت و انرژی مورد نیاز برای مدیریت و کنترل جریان نقدینگی به منظور فروش برق به مصرف کننده نهایی را نداشته باشند. این موضوع یکی از مهمترین دلایلی است که باعث می‌شود نیروگاه‌ها ترجیح دهند تولیدات خود را در خارج از بازار برق به یک شرکت خرده فروشی برق واگذار کنند.
از آنجایی که یک شرکت خرده فروشی برق در ایران تسلط و تجربه کافی در بخش تولید و مصرف برق دارد پس مصرف کنندگان می‌توانند از مشاوره‌ها و راهنمایی‌های متخصصین این مجموعه نیز بهره‌مند گردند.
فرایند خرید برق از شرکت خرده فروشی
شما میتوانید برق مورد نیاز خود را در بسته‌های روزانه، هفتگی، ماهانه و یا سالیانه از شرکت خرده فروشی به صورت نقد و یا غیر نقد با شرایط مختلف خریداری کنید. برای این کار لازم است در ابتدا یک قرارداد اتصال و تبدیل شدن به مشترک شرکت برق منطقه‌ای و یا توزیع میان دو طرف منعقد گردد.
انعقاد الحاقیه با شرکت برق منطقه‌ای، انعقاد قرارداد با شرکت خرده فروش برق، اعلام میزان مصرف برق به شرکت خرده فروش، بررسی قبض صادر شده به وسیله مالک شبکه به منظور اعمال میزان خریداری شده و پرداخت هزینه برق به شرکت خرده فروش و هزینه ترانزیت به مالک شبکه از دیگر اقدامات لازم برای این کار است.
مزایای خرید برق از شرکت خرده فروش
خرید برق از یک شرکت خرده فروش چندین مزیت ویژه برای مشترکین به همراه دارد که یکی از مهمترین آن‌ها کاهش محسوس هزینه خرید برق نسبت به خرید از شرکت برق منطقه‌ای است.
از سوی دیگر این اقدام باعث می‌شود تا در آخرین اولویت‌های خاموشی در هنگام اجرای برنامه پاسخگویی بار در دوره پیک قرار بگیرید و یا از آخرین قوانین و مصوبات بازار برق اطلاعات کافی به دست آورده و مشاوره‌های مورد نیاز را کسب کنید.
با خرید برق از یک شرکت خرده فروشی در ابتدا میزان مصرف واقعی برق را از طریق رصد اعداد کنتور در انتهای دوره مصرف به دست آورده و بر اساس آن خرید خود را انجام خواهید داد. همچنین این امکان را دارید که در بازه‌های جداگانه کم بار، میان بار و یا اوج بار به خرید برق دست بزنید.
حدود اختیارات شرکت خرده فروشی برق در ایران
فروش انرژی به مشترکین در هر یک از سطوح ولتاژی توزیع، فوق توزیع و انتقال یکی از اصلی‌ترین اختیارات این مجموعه‌ها است. این شرکت‌ها وظیفه دارند عملیات خرید و فروش برق را از بورس انرژی پیگیری نمایند و یا به خرید برق از بازار عمده فروشی دست بزنند.
خرید و فروش حقوق و منافع ناشی از بهره‌برداری از ظرفیت نیروگاه از دیگر اختیارات و وظایف این شرکت‌ها است. این مجموعه‌ها می‌توانند به خرید و فروش گواهی ظرفیت نیز دست بزنند.
با این حال شرکت خرده فروشی برق در ایران و در حال حاضر تنها مجاز به واگذاری و یا فروش برق به مشترکین صنعتی بالای 1 مگاوات بوده و می‌تواند این انرژی را در قالب قراردادهای دوجانبه به این دسته از مشترکین واگذار نماید.
خلاصه:
خرده فروشی برق به عنوان یک مدل نوین در صنعت انرژی، انعطاف‌پذیری بیشتری به مصرف‌کنندگان ارائه می‌دهد و بهبودی در عملکرد بازارهای انرژی را به همراه دارد. با توجه به تحولات فناوری و قوانین مرتبط، این مدل از فروش برق می‌تواند در آینده نقش مهمی را در تأمین انرژی بازی کند.
ما چه کاری برای شما می توانیم انجام دهیم؟
در صورتی که تمایل به کاهش هزینه برق مصرفی واحد اقتصادی خود دارید، کافی است که اطلاعات مربوطه را، از طریق فرم زیر برای ما ارسال کنید تا کارشناسان ما پس از بررسی درخواست شما ، شما را از میزان مبلغ صرفه جویی که میتوانید انجام دهید و شرایط قرارداد خرده فروشی مطلع کنند.
ارسال نظر